Havvanur Akbulut1, Elif Köylüoğlu1, Oytun Erbaş2

1Biruni Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrencisi, İstanbul, Türkiye
2Demiroğlu Bilim Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye

Anahtar Kelimeler: 1-metil-4-fenil-1,2,3,6-tetrahidropiridin, 1-metil-4-fenil-4-propiyonoksipiperidin, deneysel Parkinson modeli, Parkinson hastalığı.

Özet

Parkinson hastalığı erişkinlerde sık görülen, dopaminerjik nöronların zarar görmesi sonucunda gelişen kronik bir hareket bozukluğudur. Belirtileri tremor, rijidite, denge bozukluğu ve bradikinezidir. Hastalığın mevcut ilaçları semptomları tedavi eder; hiçbiri nörodejenerasyonu durdurmaz. Parkinson hastalığı araştırmaları için deney hayvanları üzerinde çeşitli modellemeler yapılır. Bu modellemelerde kullanılan maddelerin başında sentetik bir toksin olan 1-metil-4-fenil-1,2,3,6-tetrahidropiridin (MPTP) gelir. MPTP, yasadışı uyuşturucu üretimi sırasında istemeden ortaya çıkmış nörotoksik bir maddedir. MPTP, vücutta 1-metil-4-fenil-4-propiyonoksipiperidine dönüşür. Bu madde Parkinson hastalığına benzer biyokimyasal, patolojik ve klinik özelliklerin çoğunu akut ve geri dönüşümsüz bir şekilde meydana getirir ve bu deneysel Parkinson modeli birçok araştırmacıya yol gösterir. Bu derlemede, MPTP’nin keşfi, metabolizması, nörodejenerasyon mekanizmaları ve tedavide kullanımı literatür ışığında tartışıldı.