Varfarin doz aşımı nedeniyle kliniğe yatırılan hastaların klinik özellikleri ve doz aşımı ile ilgili risk faktörleri
Alihan Oral1, Semih Başçı2, Osman Köstek3, Mehmet Uzunlulu4
1Department of Internal Medicine, Demiroğlu Bilim University, Faculty of Medicine, Istanbul, Turkey
2Department of Hematology, University of Health Sciences, Dr. Abdurrahman Yurtaslan Ankara Oncology Training and Research Hospital, Ankara, Turkey
3Department of Internal Medicine, Division of Oncology, Trakya University, Faculty of Medicine, Edirne, Turkey
4Department of Internal Medicine, Medeniyet University, Goztepe Training and Research Hospital, Istanbul, Turkey
Anahtar Kelimeler: Kanama, klinik özellikler, risk faktörleri, Warfarin doz aşımı
Özet
Amaç: Bu çalışmada varfarin doz aşımı nedeniyle yatan hastaların yaş, cinsiyet, komorbidite, laboratuvar, diyet ve tedavi gibi özellikleri belirlenerek, doz aşımı ile hastaların özellikleri arasındaki ilişki araştırıldı.
Gereç ve yöntemler: Çalışmaya Göztepe Eğitim Araştırma Hastanesi İç Hastalıkları Kliniği’ne Mayıs 2015 - Mayıs 2016 tarihleri arasında yatışı olan ve herhangi bir nedenle varfarin kullanıp uluslararası normalleştirilmiş oranı (INR) >3.50 saptanan ardışık 167 hasta (91 erkek, 76 kadın, ort. yaş 77±12 yıl; dağılım, 26-94 yıl) dahil edildi. Hastaların demografik verileri, eşlik eden hastalık durumları, varfarin endikasyonu, tromboemboli risk skoru (CHA2DS2-VASc), kanama riski skoru (HASBLED), laboratuvar sonuçları, daha önce aynı nedene bağlı yatışları, kullandıkları ilaçlar, mortalite, diyet ve kanama kaynakları kaydedildi.
Bulgular: En sık varfarin endikasyonu atriyal fibrilasyon, en sık eşlik eden hastalık hipertansiyon idi. Ortalama varfarin dozu 30.8±8.7 mg/hafta idi. Ortalama CHADS2-VASC 4.2±1.2, ortalama HASBLED 3.6±0.9, ortalama INR 8.0±3.6, ortalama terapötik aralıkta olma zamanı (TTR) %28.7±22.6 idi. Varfarinle etkileşebilecek ilaç en sık proton pompa inhibitörü idi. Hastaların %68.9’unun 5’ten fazla ilaç kullandığı, %21.6’sının varfarin ile etkileşime girebilecek riskli olabilecek yiyecek tükettiği görüldü. Varfarin doz aşımı nedeniyle tekrar yatış oranı %28.7 idi. Kanama sıklığı %58.1 idi. Kanaması olan hastalarda INR ve HASBLED ortalamaları kanaması olmayanlara kıyasla yüksek (p=0.007, p<0.001), TTR ortalaması düşük (p=0.04) idi. Erkek cinsiyet (p=0.007) ve HASBLED skoru yüksekliği (p<0.001) kanama için bağımsız risk faktörleri idi.
Sonuç: Varfarin doz aşımı nedeniyle yatan hastalarda varfarin ile etkileşebilecek ilaç ve gıda tüketiminin yüksek bulunduğu, yaklaşık her üç hastadan birinde varfarin doz aşımı nedeniyle tekrar yatış gerektiği ve yüksek HASBLED skoru ve düşük TTR kanama riskinin daha yüksek olması ile ilişkili idi.