Hemodiyaliz hastalarında diyet ve sıvı kısıtlamasına uyumsuzluğunun değerlendirilmesi

Özet

Amaç: Bu çalışmada hemodiyaliz hastalarında diyet ve sıvı kısıtlamasına uyumsuzluk Diyaliz Diyet ve Sıvı Kısıtlamasına Uyumsuzluk Ölçeği (DDSÖ) ve biyokimyasal parametreler kullanılarak değerlendirildi ve bu iki yöntem arasındaki ilişki araştırıldı.

Hastalar ve yöntemler: Mayıs 2016 - Temmuz 2016 tarihleri arasında toplam 50 hemodiyaliz hastası (23 erkek, 27 kadın, ort. yaş 50.0±18.9 yıl; dağılım 18-87 yıl) çalışmaya dahil edildi. Hastalara sosyodemografik form doldurtuldu, DDSÖ uygulandı ve son üç aylık biyokimyasal parametre değerlerinin ortalaması kaydedildi.

Bulgular: Ortalama fosfor düzeyi 5.1±1.5 mg/dL, potasyum düzeyi 4.9±0.5 mmol/L, sodyum düzeyi 135.6±2.7 mmol/L ve albumin düzeyi 3.6±0.3 g/dL idi. Ortalama inter diyalitik kilo alımı (İDWG) 2330±1217 gr olarak saptandı. Yüzde üç İDWG üstü hastaların oranı %62 idi. Hastaların %56’sında serum fosfor düzeyi yüksekliği, %34’ünde ise serum potasyum düzeyi yüksekliği saptandı. Hastaların %70’inde diyet kısıtlamasına uyumsuzluk ve %74’ünde sıvı kısıtlamasına uyumsuzluk saptandı. Hastalarda sıvı kısıtlamasına uyumsuzluk sıklığı ortalama 6±5.6 gün, diyet kısıtlamasına uyumsuzluk sıklığı ortalama 7.4±6.1 gün olarak saptandı. Diyet kısıtlamasına uyumsuzluk sıklık ve derecesi ile serum potasyum düzeyi arasında anlamlı ilişki saptanmazken; serum fosfor düzeyi arasında pozitif yönde anlamlı ilişki saptandı (sırasıyla r=0.338 p=0.016; r=0.414 p=0.003). Sıvı kısıtlamasına uyumsuzluk sıklığı ve derecesi ile İDWG arasında anlamlı bir ilişki saptanmadı.

Sonuç: Diyet ve sıvı kısıtlamasına uyumsuzluk mortalite ve morbiditeyi olumsuz yönde etkilemekte olup, uyumsuzluğun değerlendirilmesinde hasta ve hasta ilişkili faktörlerin mümkün olduğunca dışlanabildiği, objektif, yaygın olarak kullanılabilecek yeni araçların oluşturulması için yeni çalışmalara ihtiyaç vardır.